Objawy, które są wymienione poniżej, mogą być skutkiem naturalnych zmian zachodzących w okresie dojrzewania lub mogą sygnalizować problemy wywołane piciem alkoholu bądź zażywaniem narkotyków. Zdaniem ekspertów, drugi scenariusz jest bardziej prawdopodobny wówczas, gdy szereg niepokojących symptomów wystąpi nagle lub w krótkim odstępie czasu, i gdy charakteryzuje je burzliwy przebieg.
Czujność powinny wzbudzić szczególnie:
- wahania nastroju: od postawy obronnej, przez irytację, aż po gwałtowne wybuchy złości;
- problemy w szkole: niska frekwencja, kiepskie oceny i problemy z zachowaniem;
- bunt przeciwko zasadom obowiązującym w domu;
- nowe towarzystwo oraz znajomi, ukrywani przed rodzicami;
- bierna, apatyczna postawa („Wszystko jest bez sensu.”) – niechlujny wygląd, rezygnacja z wcześniejszych zainteresowań, brak energii;
- alkohol znajdowany w pokoju, plecaku, itp. oraz jego woń, wyczuwana w oddechu dziecka;
- problemy fizyczne lub umysłowe: zaniki pamięci, trudności z koncentracją, przekrwione oczy, bełkotliwa mowa, problemy z równowagą.
Niektóre dzieci przejawiają większą od innych tendencję do nadużywania alkoholu i częściej doświadczają z tego powodu trudności. Mogą to być problemy zdrowotne, zaburzenia emocjonalne, napięte relacje w rodzinie, kłopoty w szkole lub konflikty z prawem. Do grupy zwiększonego ryzyka należą dzieci:
- pijące alkohol przed ukończeniem 15. roku życia;
- wychowywane przez rodziców, którzy mają problem alkoholowy lub są alkoholikami;
- których bliscy znajomi spożywają alkohol lub zażywają narkotyki;
- nieradzące sobie w szkole, sprawiające trudności wychowawcze, odznaczające się agresywną i antyspołeczną postawą;
- w przeszłości maltretowane lub doświadczające innego rodzaju traumy;
- niemogące liczyć na wsparcie ze strony rodziców czy otwartą rozmowę;
- regularnie zaniedbywane, którymi nie interesują się rodzice;
- odrzucone, doświadczające nieustannej wrogości ze strony bliskich lub poddawane surowej dyscyplinie.
Im więcej podobnych doświadczeń w dzieciństwie, tym większa szansa, że w wyniku spożycia alkoholu rozwinie się u dziecka alkoholizm. Z drugiej strony, przynależność do grupy zwiększonego ryzyka w żadnym razie nie oznacza stuprocentowej pewności, że problem wystąpi. Ważne jednak, aby mając świadomość zagrożenia, zacząć działać, gdy pojawią się niepokojące symptomy i zanim sytuacja wymknie się spod kontroli.
Na podstawie „Make a difference, talk to your child about alcohol”, NIH Publication No. 06-4314 opracował JH
fot. iStock