Jak wynika z badań GIS z 2013 roku, aż 7 proc. ciężarnych Polek pali tytoń przez cały okres ciąży (17,1 proc. rzuca palenie w trakcie jego trwania), 2,22 proc. zażywa leki i środki uspokajające, a 3,35 proc. spożywa inne środki psychoaktywne. Badania przeprowadzone niedawno w Stanach Zjednoczonych akcentują inną ważną kwestię –używki mogą zwiększyć ryzyko urodzenia martwego dziecka.
Do poronienia dochodzi przed 20. tygodniem ciąży wskutek wydalenia martwego zarodka lub płodu – po upływie 20 tygodni mówi się więc o przedwczesnym porodzie ze skutkiem śmiertelnym (z ang. stillbirth). Chociaż skala narodzin martwych dzieci w USA zmalała z 18 na 1000 urodzeń w 1950 do 6 na 1000 urodzeń w 2006, mimo wszystko pozostaje wysoka w porównaniu z innymi rozwiniętymi krajami. Szacuje się, że każdego roku w Stanach Zjednoczonych rodzi się 26 tys. martwych noworodków. Dla porównania, w Polsce wskaźnik śmiertelności okołoporodowej w 1999 wynosił 10,8 na 1000 urodzeń, a w roku 2008 – 7,6 na 1000 urodzeń.
Z poparciem amerykańskiego Narodowego Instytutu Zdrowia, Eunice Kennedy Shriver National Institute of Child Health and Human Development (NICHD) zainicjowało program badań Stillbirth Collaborative Research Network. Celem projektu było dogłębne poznanie przyczyn okołoporodowej śmierci dziecka i metod, dzięki którym można jej zapobiec. Zakwalifikowano do badań ponad 600 kobiet, które urodziły martwe dzieci w jednym z 59 współpracujących z projektem szpitalach. W celu porównania naukowcy wzięli także pod uwagę 2000 kobiet, którym udało się donosić ciążę i szczęśliwie urodzić. Wyniki badań przedstawiono 6 grudnia 2013 roku w magazynie „Obstetrics & Gynecology”.
Podczas porodów badacze pobierali pępowinę oraz próbki krwi od obydwu grup kobiet. Krew badano pod względem zawartości kotoniny – pochodnej nikotyny, natomiast pępowinę pod kątem obecności stymulantów, takich jak kokaina czy amfetamina, leków przeciwbólowych, jak np. morfina czy kodeina, oraz marihuany. Poproszono kobiety również o to, aby zdały relację, czy w czasie ciąży paliły papierosy bądź brały narkotyki.
We krwi 19 proc. kobiet, które urodziły martwe dzieci, stwierdzono śladowe ilości kotoniny, a w przypadku 7 proc. – inne narkotyki. Pośród kobiet, które szczęśliwie doniosły ciążę, wyniki plasowały się odpowiednio na poziomie 9 proc. w przypadku kotoniny i 4 proc. w odniesieniu do innych narkotyków.
Opierając się na rezultatach badań krwi oraz odpowiedziach kobiet, naukowcy oszacowali, że palenie tytoniu podwyższyło ryzyko śmierci okołoporodowej niemowlęcia – było ono od 1,8- do 2,8-krotnie większe. Kobiety, które twierdziły, że nie paliły podczas trwania ciąży, lecz w teście na obecność kotoniny wypadły pozytywnie (czyli najprawdopodobniej były biernymi palaczkami), aż dwa razy bardziej były narażone na urodzenie martwego dziecka.
Naukowcy oszacowali również, że kobiety, które doświadczyły śmierci okołoporodowej swojego dziecka, dwa razy częściej zgłaszały epizody używania narkotyków podczas trwania ciąży niż te, które urodziły żywe dzieci. Fakt ten potwierdziły również pozytywne wyniki testów na obecność narkotyków w pępowinie. Badacze nie byli jednak w stanie całkowicie oddzielić efektów palenia tytoniu od skutków używania marihuany. Co więcej, liczba kobiet, które wypadły pozytywnie w teście na obecność stymulantów we krwi oraz leków przeciwbólowych dostępnych na receptę, była niewielka, dlatego też w przyszłości należałoby przeprowadzić dodatkowe badania dotyczące tych kwestii.
– Palenie papierosów jest powszechnie znanym czynnikiem, który wpływa na ryzyko śmierci okołoporodowej dziecka, ale przeprowadzone przez nas badania dają nam tego klarowniejszy obraz. Co więcej, okazało się, że bycie biernym palaczem również stanowi silne zagrożenie dla życia dziecka. – twierdzi dr Uma M. Reddy z NICHD.
Jednak – jak twierdzi NIH – nie tylko palenie stanowi problem. W obliczu faktu legalizacji marihuany w niektórych stanach, a także rozpowszechnionego używania innych narkotyków, badania przeprowadzone przez SCRN tym bardziej uwydatniają potrzebę skutecznej profilaktyki zażywania substancji psychoaktywnych w czasie ciąży.
Oprac. ZL
fot. iStock
Źródło: http://www.nih.gov/researchmatters/december2013/12162013stillbirth.htm