Jak rozpoznać głód nikotynowy?

Nałogowe palenie tytoniu ma podobne objawy jak w przypadku innych uzależnień, dlatego rzucenie palenia wymaga wielu wyrzeczeń. Trudności, z jakimi może się spotkać osoba walcząca z nikotynizmem, to m.in. nawrót czy głód nikotynowy. Aby uniknąć tych przykrych konsekwencji, warto obserwować swoje myśli, reakcje i samopoczucie.

Najczęściej spotykane sygnały, które poprzedzają powrót do palenia to:

• powątpiewanie w swoje uzależnienie albo wmawianie sobie, że jest się już wyleczonym z uzależnienia i możliwe jest już palenie „normalne”, czyli w sposób kontrolowany;
• coraz częściej pojawiające się myśli o paleniu „normalnym” czyli kontrolowanym;
• zwątpienie w możliwość powstrzymywania się od palenia albo zbytnia pewność siebie;
• narastające niezadowolenie ze swojego „inwalidztwa” (w taki sposób niektóre osoby traktują konieczność powstrzymywania się od palenia);
• występowanie stanów zmęczenia, depresji bądź rozczulania się nad sobą;
• drażliwość, skłonność do gniewu, obwinianie otoczenia za swoje problemy i niepowodzenia;
• nieregularny sen, wypoczynek i odżywianie;
• zajmowanie się (szczególnie w początkowym okresie niepalenia) problemami innych osób zamiast sobą i własnym zdrowieniem z nikotynizmu;
• tendencja do izolowania się i odrzucanie pomocy, a co za tym idzie ograniczenie (a często zerwanie) kontaktów z profesjonalnymi terapeutami (i grupami wsparcia);
• utrzymywanie częstych kontaktów z przyjaciółmi, z którymi zawsze się paliło, a szczególnie częste przebywanie w miejscach, gdzie się paliło;
• próby kontrolowanego palenia, które wcześniej czy później muszą zakończyć się powrotem do systematycznego palenia, tak jak to miało miejsce przed podjęciem decyzji o niepaleniu.

Rzucasz palenie? Przygotuj listę własnych sygnałów ostrzegawczych!

Proponujemy wybrać z przedstawionej listy kilka sytuacji i sygnałów, które w przeszłości powtarzały się najczęściej (można dodać jeszcze inne), a następnie:

•          opisać, w krótkich słowach, każdą sytuację i każdy z wybranych sygnałów;

•          krótko napisać, co można zrobić w chwili pojawienia się określonej sytuacji lub sygnału;

•          to, co zostało przygotowane przedstawić terapeucie i poprosić o komentarz, a jeżeli terapeuta nie jest w stanie wyraźnie i jednoznacznie zrozumieć tego, co autor miał na myśli – dokonać przeformułowania;

•          listę sygnałów omówić ze swoimi najbliższymi i poprosić, aby powiedzieli ilekroć zauważą, że pojawił się któryś z sygnałów;

•          codziennie przeglądać listę sprawdzając czy któryś z sygnałów się nie pojawił;

W przypadku zauważenia u siebie któregoś z sygnałów ostrzegawczych, należy zastanowić się i ocenić, co w tej sytuacji można zrobić oraz czy i w jakim stopniu potrzebna jest pomoc. Bardzo przydatne może się okazać prowadzenie specjalnego dzienniczka, z dokładnym określeniem swojego samopoczucia (w tym np. nastroju) oraz miejsca, czasu i sytuacji powodujących chęć zapalenia. Wykazano, że takie monitorowanie powoduje zmianę zachowań, nawet wówczas, kiedy takiej zmiany się nie planowało.

Motywacja do zaprzestania palenia bywa różna. Najczęściej są to względy zdrowotne, czasami wzgląd na inne osoby (najczęściej dzieci), niekiedy względy estetyczne, chęć uniezależnienia się (uwolnienia) od przymusu palenia, czasami względy finansowe. Ostatnio także zmieniająca się moda oraz coraz częściej spotykana dezaprobata społeczna dla palaczy i urzędowe zakazy.

Autor: dr med. Bohdan T. Woronowicz, Akmed Centrum Konsultacyjne

(Tytuł i lead pochodzą od redakcji; oprac. red. EB)
fot. iStock