Jak rozmawiać z dzieckiem o alkoholu?

Dla wielu rodziców temat alkoholu i jego potencjalnie zgubnego wpływu na młodzież nie jest zagadnieniem łatwym. Dorastające dziecko może unikać tej rozmowy, a rodzic zastanawia się, co w takiej sytuacji robić. Poniżej zamieszczamy kilka rad, które z pewnością ułatwią poruszenie tej trudnej kwestii. 

Zanim zaczniesz rozmowę, przemyśl sprawy, które masz zamiar omawiać, oraz ułóż wstępny jej plan. Zastanów się, jaka może być reakcja dziecka, jakie mogą paść pytania oraz w jaki sposób chcesz na nie odpowiedzieć. Następnie wybierz właściwy moment do rozmowy, najlepiej gdy macie czas dla siebie i oboje jesteście zrelaksowani.

Pamiętaj, że nie wszystkie zagadnienia musisz omówić od razu. Twoje starania odniosą lepszy skutek, gdy kwestię alkoholu poruszysz wielokrotnie podczas całego okresu dorastania, a pierwszą rozmowę potraktujesz jak wstęp do szeregu dyskusji, które masz zamiar przeprowadzić. Nie zapominaj, że ma to być rozmowa, a nie twój wykład na temat alkoholu, i że prowadzicie ją po to, abyś mógł ustalić, co twoje dziecko wie o piciu.

Wyobrażenia twojego dziecka o alkoholu

Dowiedz się, co twoje dziecko myśli o alkoholu i jakie ma zdanie w kwestii spożywania go przez nieletnich. Zapytaj, jaki powód może mieć nastolatek, aby sięgać po alkohol, i słuchaj uważnie tego co ma do powiedzenia. Dajesz w ten sposób sygnał, że traktujesz poważnie jego punkt widzenia. Tak przeprowadzona rozmowa może być wstępem do dalszych debat o alkoholu.

Ważne fakty dotyczące alkoholu

Mimo powszechnego wśród nastolatków przekonania, że o alkoholu wiedzą wszystko, w ich środowisku krąży pełno mitów i nieporozumień z nim związanych. Warto poznać kilka faktów.

• Alkohol jest silnym narkotykiem, który spowalnia ciało i umysł. Wywiera negatywny wpływ na koordynację, obniża refleks oraz upośledza zdolność widzenia, logicznego myślenia i właściwej oceny sytuacji.
• Piwo czy wino to napoje alkoholowe, które wcale nie są bardziej „bezpieczne” od innych, mocniejszych trunków. Butelka piwa, kieliszek wina czy wódki zawierają taką samą ilość czystego alkoholu i w takim samym stopniu wpływają na ciało i umysł.
• Organizm potrzebuje średnio od 2 do 3 godzin, by zneutralizować i wydalić dawkę alkoholu zawartą w pojedynczym drinku. W żaden sposób nie można przyśpieszyć tego procesu, a próby, takie jak szybki spacer, zimny prysznic czy filiżanka kawy są z góry skazane na niepowodzenie.
• Większość osób po spożyciu alkoholu nie umie trafnie ocenić, jak silnie alkohol na nią wpłynął. Stąd m.in. błędne przekonanie takiej osoby, że może kierować samochodem, gdy w rzeczywistości nie jest w stanie odpowiednio szybko reagować na zmienną sytuację na drodze.
• Problem alkoholowy może dotknąć osobę w każdym wieku – zarówno dorosłego, jak i nastolatka.

Kilka powodów dla których warto nie pić

Tłumacząc dziecku, dlaczego nie warto pić, zrezygnuj z przerażających opowieści na temat alkoholu. Większość nastolatków doskonale zdaje sobie sprawę, że wielu ludzi pije i nie ma z tym problemu. Ważne jest, aby nie przesadzać i uczciwie rozmawiać o konsekwencjach jego spożywania.

Rozmowa mogłaby przebiegać w taki oto sposób:

• Powiedz otwarcie, co sądzisz o piciu alkoholu przez nieletnich i dlaczego chcesz, by twoje dziecko go unikało.

Twoje zdanie dużo znaczy, chociaż czasem możesz odnieść wrażenie, że jest inaczej.

• Odwołaj się do jego zdania na własny temat.

Młodzi sami przyznają, że najłatwiej zniechęcić ich do alkoholu, opowiadając o nim w kontekście szacunku do samego siebie. Daj dziecku do zrozumienia, że jest zbyt sprytne, by szukać wsparcia w alkoholu, lub przywołaj jakąś anegdotę, która ilustruje zawstydzające skutki picia oraz jego niszczycielski wpływ na poczucie własnej wartości.

• Picie alkoholu przez nieletnich jest niezgodne z prawem.

Zgodnie z Ustawą o postępowaniu w sprawach nieletnich z dnia 26 października 1982 r. spożywanie przez osobę poniżej 18. roku życia alkoholu lub innych środków w celu wprowadzenia się w stan odurzenia jest przejawem demoralizacji. Wobec nieletniego sąd może zastosować środki wychowawcze, m.in. upomnienie, nadzór odpowiedzialny rodziców, skierowanie do ośrodka kuratorskiego, umieszczenie w ośrodku wychowawczym i inne.

• Picie może być niebezpieczne.

Wielu młodych ludzi ginie w wypadkach drogowych spowodowanych pod wpływem alkoholu. Picie alkoholu zwiększa także ryzyko kontaktów seksualnych bez zabezpieczenia lub prawdopodobieństwo napaści na tle seksualnym. Alkohol obniża zdolność krytycznej oceny własnego postępowania, dlatego osoba znajdująca się pod jego wpływem nie ma świadomości, że robi coś potencjalnie niebezpiecznego.

• Przypadki alkoholizmu w rodzinie zwiększają ryzyko wystąpienia choroby alkoholowej u dziecka.
• Alkohol wpływa na młodzież inaczej niż na dorosłych.

Spożywanie alkoholu, gdy mózg wciąż się rozwija, wpływa negatywnie na zdolności intelektualne oraz zwiększa szansę rozwoju choroby alkoholowej w późniejszym okresie życia.

Alkohol jako „cudowny” środek

Promowany w mediach wizerunek alkoholu sugeruje, że picie czyni nas szczęśliwymi, atrakcyjnymi, oraz że pomaga w zdobywaniu popularności. Reklamy pokazują m.in., że picie piwa zapewnia dobry nastrój i świetną zabawę. Możesz poruszyć tę kwestię podczas wspólnego oglądania telewizji. Postaraj się wytłumaczyć dziecku, że picie alkoholu wpędza również w przygnębienie oraz wywołuje agresję.

Jak radzić sobie z presją ze strony rówieśników

Niestety samo zakazanie picia nie wystarczy. Co powiedzieć córce, gdy zapyta, jak powinna się zachować na imprezie, na której koleżanka częstuje ją piwem? Co powinien zrobić syn widząc, że wśród znajomych, z którymi spędza czas, krąży butelka wina? Co odpowiedzieć pijanemu znajomemu, który oferuje podwózkę? Wspólne omawianie takich kwestii pomoże dziecku udzielić asertywnej odpowiedzi, gdy znajdzie się w podobnej sytuacji.

Mamo, tato, czy piliście w moim wieku?

Jest bardzo prawdopodobne, że to pytanie pojawi się podczas rozmowy na temat alkoholu. Podobnie zresztą jak to, że odpowiedź na nie będzie twierdząca. Prawdą jest, że wielu rodziców piło alkohol przed osiągnięciem pełnoletności. Jak odpowiedzieć na to pytanie szczerze, tak aby jednocześnie uniknąć hipokryzji?
Jeżeli nie życzysz sobie, aby twoje młodzieńcze doświadczenia z alkoholem były przedmiotem dyskusji, oznajmij wprost, że to zamknięty rozdział, do którego nie chcesz wracać. Z drugiej strony możesz przyznać, że jako nastolatek istotnie piłeś, jednak było to pomyłką, a następnie wymień przykłady krępujących sytuacji, w które wpędziło cię spożywanie alkoholu.

Porady jak zorganizować młodzieżową imprezę:

• ustalcie listę gości, przewidziane atrakcje i zasady obowiązujące na imprezie;
• namów dziecko do zorganizowania imprezy z przyjacielem; w razie problemów mogą się nawzajem wspierać;
• gdy ktoś przyniesie alkohol, poproś by wyszedł;
• przygotuj dużą ilość przekąsek i napoje bezalkoholowe;
• bądź w pobliżu, jednak nie bierz udziału w zabawie.

Na podstawie „Make a difference, talk to your child about alcohol”, NIH Publication No. 06-4314 opracował JH
fot. iStock