Rozmowa na temat alkoholu jest niezbędna, jednak ograniczenie się do niej nie wystarczy. Jak wynika z badań, ogromna większość nastolatków nie ma najmniejszych problemów ze zdobyciem napojów wyskokowych. Dlatego ważne jest wdrożenie różnych działań, które uchronią twoje dziecko przed alkoholem. Nieocenione okażą się przede wszystkim: wspierająca postawa oraz możliwie aktywne uczestnictwo w życiu dziecka.
Kontroluj zapas alkoholu zgromadzony w domu
Jeżeli posiadasz w domu alkohol, zwracaj uwagę, czy przypadkiem nie znika, oraz powiedz jasno, że nie zgadzasz się na organizowanie żadnych spotkań w większym gronie pod twoją nieobecność. Z drugiej strony, jeśli masz taką możliwość, zachęcaj swoje dziecko, aby zapraszało przyjaciół, gdy jesteś w domu i możesz mieć ich na oku. W ten sposób wiesz na bieżąco z kim i jak twoje dziecko spędza czas.
Zaprzyjaźnij się z innymi rodzicami i bądź świadomy tego, co robi twoje dziecko
Przyjaźń z innymi rodzicami zapewnia lepszy wgląd w to, gdzie przebywa i co robi twoje dziecko, gdy znika z pola widzenia. Pamiętaj, że nie ty jeden chcesz ustrzec nastoletniego syna lub nastoletnią córkę przed alkoholem. Wielu rodziców ma podobne poglądy.
Stale okazuj zaciekawienie tym, co w wolnym czasie lubi robić i gdzie przebywa twoja pociecha. Nastolatek lepiej zniesie nadzór z twojej strony, gdy będzie przekonany, że się nim interesujesz, a nie ze względu na to, że mu nie ufasz.
Opracuj reguły dotyczące alkoholu
Każda rodzina powinna samodzielnie wypracować zasady odzwierciedlające ich przekonanie odnośnie do alkoholu. Poniższe reguły zdają się mieć jednak charakter uniwersalny:
- zakaz spożywania alkoholu dla dzieci poniżej 18. roku życia;
- starsze rodzeństwo nie powinno podawać alkoholu młodszym i zachęcać do picia;
- dzieci nie powinny brać udziału w młodzieżowych imprezach, na których podaje się alkohol;
- dzieci nie powinny wsiadać do samochodu prowadzonego przez osobę, która spożywała alkohol.
Dawaj dobry przykład swoim postępowaniem
Postępowanie rodzica kształtuje postawy i jest wzorem zachowań nawet dla dorastającego nastolatka. Badania dowodzą, że jeżeli któreś z rodziców pije, zwiększa się prawdopodobieństwo, że po alkohol sięgnie również ich dziecko. Ale nawet jeśli sam spożywasz alkohol, możesz na wiele sposobów chronić dziecko przed podobnym postępowaniem. Poniżej znajduje się kilka pomocnych wskazówek:
- staraj się pić alkohol rzadko i w umiarkowanej ilości;
- unikaj sugestii, że alkohol jest sposobem rozwiązywania problemów;
- zrezygnuj z wypowiedzi: „Miałem ciężki dzień, muszę się napić.”;
- pokaż dziecku, że znasz również zdrowe sposoby radzenia sobie ze stresem, jak np.: ćwiczenia fizyczne, słuchanie muzyki czy rozmowa z bliską osobą;
- powstrzymaj się od przytaczania historii sugerujących, że picie może być fajną zabawą, ułatwia nawiązywanie znajomości itp.;
- nigdy nie siadaj za kierownicę po alkoholu, a jako pasażer zrezygnuj z jazdy z nietrzeźwym kierowcą;
- gdy organizujesz spotkanie w gronie dorosłych, serwuj głównie napoje bezalkoholowe i dużą ilość jedzenia; jeśli jednak zdarzy się komuś wypić za dużo, zadbaj o jego bezpieczny powrót do domu.
Nie pomagaj nieletnim w zdobywaniu alkoholu
Pamiętaj, że postawa jaką przyjmujesz w stosunku do pijących nieletnich znajduje odbicie w zachowaniu dziecka. Dlatego nie wyśmiewaj młodzieńczych prób sięgania po alkohol czy pijanych nastolatków, z drugiej zaś strony nie okazuj akceptacji dla tego zjawiska. Nigdy nie podawaj alkoholu małoletnim i nie pomagaj go zdobywać oraz nie zgadzaj się na takie zachowanie w twojej obecności. Z badań wynika, że młodzi, którym rodzice lub przyjaciele rodziców dostarczali alkohol na zabawy w gronie rówieśników, przejawiają tendencję, aby pić więcej i częściej się upijać. Mają też większą szansę uczestniczyć w wypadku samochodowym. Pamiętaj, że rozpijanie nieletnich jest w Polsce niezgodne z prawem.
Pomóż dziecku nawiązywać zdrowe przyjaźnie
Jeżeli znajomi twojego dziecka używają alkoholu, zwiększa się szansa, że i ono po niego sięgnie. Dobrym pomysłem będzie więc nakłanianie go do zawierania znajomości z niepijącymi rówieśnikami.
Zacznij od rozmowy, w której opowiesz, jakimi cechami powinien odznaczać się dobry przyjaciel. Spróbuj wyjaśnić, dlaczego od popularności i „luzackiego stylu” ważniejsze są szczerość i wzajemne zaufanie. Postaraj się też lepiej poznać przyjaciół dziecka, np. organizując spotkanie, a następnie zachęcaj, by spędzało więcej czasu w towarzystwie tych, co do których masz dobre przeczucia.
Trudniejsza jest natomiast sytuacja, gdy któryś ze znajomych dziecka budzi twoje zastrzeżenia. Pokusa, aby zwyczajnie zabronić spotkań jest atrakcyjna, jednak często przynosi skutek odwrotny od zamierzonego. Możesz jednak ograniczyć dziecku możliwość widywania tej osoby w bardziej konstruktywny sposób. Wytłumacz, jakie mogą być negatywne skutki spędzania czasu w jej towarzystwie oraz uzgodnijcie, co wolno robić po szkole i do której godziny można przebywać poza domem.
Pokaż, jak konstruktywnie spędzać czas bez alkoholu
Brak ciekawych zajęć, w których wspólnie z rówieśnikami można uczestniczyć po szkole, jest zdaniem wielu nastolatków głównym powodem sięgania po alkohol. Dobrym pomysłem na nudę są pozalekcyjne zajęcia z elementami współzawodnictwa. Jeżeli w twojej okolicy nie ma wielu atrakcji umożliwiających ciekawe spędzanie wolnego czasu, porozmawiaj z innymi rodzicami i spróbujcie sami je zapewnić. Zacznij od ustalenia, co twoje i inne dzieci chciałyby robić, ponieważ chętniej wezmą one udział w czymś, co je naprawdę interesuje. Następnie wybierzcie najciekawszy, możliwy do zrealizowania pomysł i spróbujcie wcielić go w życie. Warto też sprawdzić, czy jest szansa, aby np. lokalny samorząd pomógł sfinansować wasze starania.
Na podstawie „Make a difference, talk to your child about alcohol”, NIH Publication No. 06-4314 opracował JH
fot. iStock