W ciągu ostatnich 10 lat popularność kokainy w porównaniu z innymi narkotykami nielegalnymi znacznie wzrosła. Przez ostatnie 12 miesięcy aż 4 mln Europejczyków sięgnęło po ten narkotyk, z czego 3 mln to osoby przed 34. rokiem życia. Co roku na leczenie ambulatoryjne z powodu kokainy trafia ok. 60 tys. osób.

 

Badania opublikowane przez Europejskie Centrum Monitorowania Narkotyków i Narkomanii (EMCDDA) w raporcie pt. „Stan problemu narkotykowego w Europie. Sprawozdanie roczne 2012” wykazują, że około 15,5 mln Europejczyków, czyli średnio 4,6 proc. osób w wieku 15–64 lata, przynajmniej raz w życiu użyło kokainy. W ciągu ostatniego roku narkotyk ten zażyło około 4 mln Europejczyków, czyli średnio 1,2 proc. populacji. Natomiast wskaźnik stosowania kokainy w Europie w ciągu ostatniego miesiąca wynosił około 0,5 proc, co przekłada się na około 1,5 mln osób.

Ocenia się, że w Europie około 8 mln osób w wieku 15-34 lata, czyli średnio 6,3 proc., użyło kokainy przynajmniej raz w życiu. Szacuje się, że w tej grupie wiekowej europejski wskaźnik używania kokainy w ciągu ostatniego roku wynosił średnio 2,1 proc.(około 3 mln), natomiast w odniesieniu do używania w ciągu ostatniego miesiąca było to 0,8 proc. (1 mln).

Zapotrzebowanie na leczenie

Niemal wszyscy pacjenci zgłoszeni na terapię z powodu używania kokainy są leczeni w warunkach ambulatoryjnych. Należy zwrócić uwagę na fakt, że w badaniach opublikowanych w ww. raporcie nie są zawarte dane klinik prywatnych. Jednak nadal wiele osób problemowo używających kokainę w ogóle nie zwraca się o pomoc lekarską.

Kokaina była wymieniana jako główny powód rozpoczęcia terapii przez 15 proc. wszystkich zgłoszonych osób używających narkotyków, które podjęły leczenie w 2010 r. Wśród pacjentów, którzy rozpoczęli leczenie po raz pierwszy w życiu, odsetek osób używających kokainę jako narkotyk podstawowy był wyższy – wyniósł 21 proc.

Jak wynika z raportu EMCDDA, około 90 proc. wszystkich pacjentów leczonych z uzależnienia od kokainy pochodziło z Hiszpanii, Niemiec, Włoch, Holandii i Wielkiej Brytanii. Wśród pacjentów rozpoczynających leczenie ambulatoryjne, którzy jako narkotyk podstawowy zadeklarowali kokainę, występuje jeden z najwyższych stosunków liczby mężczyzn do liczby kobiet (około 5:1), a także jedna z najwyższych średnich wieku (około 33 lat) w grupie wszystkich pacjentów leczonych z powodu uzależnienia od narkotyków. Osoby zażywające kokainę jako podstawowy narkotyk zgłaszają pierwsze jego użycie średnio w wieku 22 lat, przy czym 87 proc. osób rozpoczyna używanie kokainy przed ukończeniem 30. roku życia.

Farmakologia w leczeniu uzależnienia od kokainy

EMCDDA wraz z Grupą Cochrane’a ds. Narkotyków i Alkoholu przeanalizowało terapie farmakologiczne stosowane w leczeniu uzależnienia od kokainy pod kątem akceptowalności, skuteczności i bezpieczeństwa substancji psychostymulujących, leków przeciwdrgawkowych, leków z grupy agonistów dopaminy oraz disulfiramu. Jak wynika z raportu, większość z wymienionych substancji może blokować lub ograniczać wpływ kokainy na układ nagrody w mózgu, co może wpływać na zmniejszenie głodów narkotykowych. Ponadto leki przeciwpsychotyczne mogą łagodzić wywołane przez kokainę objawy psychozopodobne.

Badania nad substancjami psychostymulującymi wykazują także, że osiągnięcie abstynencji przez osoby uzależnione od kokainy może być łatwiejsze dzięki ww. lekom. Szczególnie obiecujące są wyniki dotyczące leczenia pacjentów uzależnionych jednocześnie od opioidów i kokainy przy użyciu bupropionu i deksamfetaminy. Substancje te okazały się jednak nieskuteczne w przypadku terapii substytucyjnej (polega ona na podawaniu osobom uzależnionym substancji z tej samej grupy, co narkotyk, od którego uzależniony jest pacjent. Substancje używane w terapii substytucyjnej mają jednak dłuższe i mniej euforyczne działanie. – przyp. red.).

Więcej o terapii substytucyjnej czytaj w „Leczenie narkomanii w Europie”

Oceny działania leków przeciwpsychotycznych i przeciwdrgawkowych w odniesieniu do pacjentów uzależnionych od kokainy były niejednoznaczne. Dostępne aktualnie dane nie uzasadniają stosowania leków z grupy agonistów dopaminy w leczeniu uzależnienia od kokainy. Mimo że disulfiram wykazał pozytywne wyniki w zakresie wspomagania pacjentów w kontynuowaniu leczenia, jednak szkodliwe skutki uboczne substancji mogą przeważyć nad korzyściami z jej stosowania.

Szczepionki wspomagające leczenie uzależnień

Szczepienia są kolejnym elementem wspierającym terapię uzależnienia od narkotyków. Działanie szczepionek antynarkotykowych polega na pobudzaniu wytwarzania przeciwciał w krwiobiegu. Jeśli szczepionka będzie skuteczna, może dojść do zredukowania psychoaktywnych efektów narkotyków i zmniejszenia głodu narkotykowego. Prowadzone są badania nad szczepionkami antynarkotykowymi w odniesieniu do kokainy, nikotyny, metamfetaminy i heroiny. Najbardziej zaawansowane szczepionki są tworzone z myślą o uzależnieniu od kokainy i nikotyny. Okazały się one skuteczne we wspomaganiu pacjentów w utrzymywaniu abstynencji.

Na podstawie „Stan problemu narkotykowego w Europie. Sprawozdanie roczne 2012”, EMCDDA, opracowała EB
fot. iStock

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *