Joanna Miszkiel z Instytutu Farmakologii Polskiej Akademii Nauk w Krakowie bada związek hamujący „nawrót amfetaminowy”. W przyszłości może uda się wytworzyć z niego lek, który złagodzi głód narkotykowy i zmniejszy chęć ponownego sięgnięcia po narkotyk.
– Wytrzymanie w stanie abstynencji jest bardzo trudne, a czasem wręcz bolesne. Nie ma zbyt wielu farmakologicznych możliwości pomocy osobom, które chcą utrzymać się w abstynencji. Dlatego każda pomoc łagodząca głód narkotykowy byłaby wskazana. Pracujemy właśnie nad substancją, która hamuje chęć sięgnięcia po raz kolejny po narkotyk – powiedziała PAP Joanna Miszkiel z Instytutu Farmakologii Polskiej Akademii Nauk w Krakowie.
W swojej pracy doktorskiej zajmuje się problemem uzależnienia od amfetaminy. Jak wyjaśnia, amfetamina i kokaina należą do grupy związków psychostymulujących. Przyjmowanie tych substancji powoduje, że odczuwamy przyjemność. Ten stan jest wynikiem wzmożonego uwalniania dopaminy w rejonie mózgu zwanym układem nagrody. Ciągła lub długotrwała nadaktywność tego układu zaburza równowagę neuroprzekaźników w mózgu, co prowadzi do uzależnienia.
– Prowadzone przeze mnie badania mają na celu znalezienie potencjalnego leku przeciw uzależnieniu od amfetaminy, zwłaszcza w najbardziej krytycznym jego etapie – nawrocie – opisuje rozmówczyni PAP.
Młoda uczona bada znaczenie jednego podtypu receptorów umieszczonych na neuronach – receptora 5-HT1B – w uzależnieniu od amfetaminy. Wcześniejsze badania prowadzone na świecie pokazały, że receptory te potrafią zapobiegać nawrotom kokainowym. Naukowcy po prostu blokują te receptory za pomocą odpowiednich związków chemicznych.
– My chcieliśmy sprawdzić, czy używanie substancji przeciwnawrotowych w stosunku do kokainy zadziała też w stosunku do amfetaminy. To ważne, bo zazwyczaj narkomani nie są uzależnieni tylko od jednej substancji psychostymulującej. Skuteczne leki przeciwdziałające nawrotom narkotykowym powinny działać na większą grupę substancji – wyjaśniła Joanna Miszkiel. – Mój zespół dowiódł, że blokada wspomnianego receptora hamuje też nawrót amfetaminowy.
Niektóre związki, działając na konkretny receptor, przy okazji działają też na inne. – Nasz związek działa tylko na receptor 5-HT1B, dlatego jest tak skuteczny – powiedziała rozmówczyni PAP.
W przyszłości taki związek, odpowiednio przetworzony i przygotowany w postaci tabletek czy zastrzyków, mógłby pomagać osobom, które chcą wyleczyć się z uzależnienia narkotykowego. – Proces wprowadzenia leku na rynek trwa nawet kilkadziesiąt lat. My jesteśmy dopiero po pierwszych badaniach podstawowych, teraz robimy badania na gryzoniach. Jeśli tutaj osiągniemy sukces, wyniki będą się powtarzać i pojawi się możliwość współpracy z firmą farmaceutyczną, to będzie można prowadzić dalsze badania – podkreśliła uczona.
Na razie trudno powiedzieć czy taka substancja pomogłaby też w walce z uzależnieniem od alkoholu czy papierosów. – Każde uzależnienie działa inaczej. Odpowiadają za nie inne mechanizmy, które reagują inaczej na poszczególne substancje – zaznaczyła Joanna Miszkiel.
Badaczka otrzymała niedawno stypendium doktoranckie w wysokości 27 tys. złotych w ramach programu „L’Oréal Polska dla Kobiet i Nauki”. Patronat nad tym programem objęła Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego Barbara Kudrycka.
PAP – Nauka w Polsce, Ewelina Krajczyńska
Źródło: www.naukawpolsce.pap.pl
Oprac. ZL
fot. red.